Hazır gıdalar, pratik kullanım kolaylığı sağlaması ve organik ürünlere nazaran daha uygun fiyatlı olması sebebiyle birçok insan tarafından tercih edilmektedir. Bu yüzden beslenme ihtiyacımızın büyük çoğunluğunu hazır gıdalarla karşılamaktayız. Ancak pakete giren ürünlerin hemen hepsinde, gıdaların raf ömrünü uzatmayı sağlayan katkı maddeleri bulunmaktadır. Katkı maddeleri tek başına gıda olarak tüketilemeyen, kayda değer besleyici değerleri bulunmayan ve hazır gıdaların vazgeçilmez bileşenleri arasında yer alan maddelerdir. Gıda sektöründe gıdaların bozulmaması için sıklıkla kullanılan katkı maddelerinden biri Natamisindir. Peki Natamisin nedir? Hangi özelliklere sahiptir?
Natamisin gıdaların tadının, kokusunun ve görüntüsünün bozulmasına yol açan küf ve mayalara karşı etkili bir koruyucu maddedir. Daha çok toprakta bulunan streptomyces natalensisten fermantasyon işlemi ile üretilmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığının açıkladığı tağşiş ürünler listesinde yer almaktadır. Natamisin, E-235 kodlu bir koruyucu maddedir ve günlük olarak vücuda alınabildiği miktar Dünya Sağlık Örgütü tarafından 0.3 mg/kg olarak belirlenmiştir.
Natamisin Nerelerde Kullanılır?
Ürünlerin salamura suyunun içine katılarak veya yüzeyine püskürtülerek kullanılan Natamisin, özellikle peynirlerde küf ve maya üremesini engellemek için kullanılır. Bakteriler üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Peynir haricinde yoğurt gibi süt ürünlerinde, sosis ve sucuklarda da yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Amerika gibi bazı ülkelerde et, meyve suyu ve şaraplarda kullanıldığı görülmektedir. Şekerleme, unlu mamuller ve reçel çeşitlerinde de Natamisin kullanımına rastlanabilmektedir.
Natamisin, Pimarisin olarak da bilinmektedir. Gıda sektöründeki kullanımına ek olarak, ilaç sektöründe göz çevresindeki mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek amacıyla antibiyotik olarak da kullanılmaktadır. Antifungal özelliğe sahip olması sayesinde göz kapakları, kornea ve konjonktiva adı verilen enfeksiyonların giderilmesini sağlamaktadır. İlaç sektöründe, etken maddesi Natamisin olan ilaçlar “PIM” adıyla başlamaktadır. 70 kg ağırlığındaki bir bireyin günlük alımı 21 mg ile sınırlı kalmalıdır. Bu miktar aşıldığı takdirde metabolizma hızının düşmesi gibi küçük çaplı yan etkiler görülebilmektedir.
Natamisin helal olduğu bilinen bir maddedir. Aynı zamanda vejetaryenlerin ve glütensiz beslenen kimselerin kullanımı için uygundur.
Natamisinin Sağladığı Yararlar Nelerdir?
Kullanım alanları oldukça geniş olan Natamisin, insan sağlığının korunmasına yönelik birçok fayda sağlamaktadır. Sağlık sektöründe ve ilaç yapımında, göz enfeksiyonlarının tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle göz damlası, krem ve kapsül biçiminde üretilmektedir. Natamisinin gıda sektöründe sağladığı başlıca yararları ise şöyle sıralamak mümkündür:
- Peynirlerde küf ve maya üremesini engelleyerek gıda zehirlenmesi gibi tehlikelerin önüne geçer.
- Süt ve et ürünleri başta olmak üzere, birçok hazır gıdanın raf ömrünün uzamasını sağlar.
- Küflerin yol açtığı, kanserojen özellikler içerebilen, Mikotoksin adındaki doğal toksinlerin oluşumunu engeller ve besinli sağlıklı tutmaya yardımcı olurlar.
Natamisinin İnsan Sağlığına Zararı Var Mıdır?
Hazır gıdalarda küflenmenin önüne geçmek için kullanılan Natamisin, toksik etkiye yol açmamaktadır. Ancak Natamisin hücre zarında bulunan steroller, mantarların hücre zarında bulunan ergosterol adındaki yağ ile birleşebilmektedir. Bu durum hücrenin geçirgenlik mekanizmasını tahrip ederek katyon sızıntısına yol açabilmekte ve hücre içindeki PH değerinin hızla düşmesine neden olabilmektedir. Yine de uygun dozlarda kullanıldığı takdirde insan vücuduna büyük çaplı ve kalıcı bir zararı bulunmamaktadır.
Alka Seltzer Nedir? sorusunu cevaplamış olduğumuz içeriğimizi de ziyaret edebilirsiniz.
Göz enfeksiyonlarını tedavi etmede kullanılan Natamisin etken maddeli ilaçlar, insan sağlığını gıda sektöründeki kullanımlara kıyasla daha fazla etkilemektedir. Bu nedenle doktorunuzun onayını almadan Natamisin içeren ilaçları, başka ilaçlarla birlikte kullanmamanız gerekmektedir. Ayrıca doktor reçetesi olmadan hamilelikte ve emzirme döneminde de kullanılmamalıdır. Yaygın olarak görülen yan etkileri şunlardır:
- Hafif göz tahrişi, kızarıklığı ve yanma
- Alerjik reaksiyon
- Görüşte değişme ve bulanıklık
- Nefes darlığı
- Göz ağrısı
Natamisin Kullanımı Yasak Mı?
Natamisin kullanımı yasak değildir. Fazla kullanıldığında zehirli etkilere yol açtığına dair herhangi bir bilimsel veri bulunmasa da hazır gıda ürünlerinde kullanılacağı miktar sınırlandırılmıştır. Ülkemizde peynir ve işlenmiş et olmak üzere, sadece iki çeşit hazır gıdanın içerisine Natamisin konulmasına izin verilmektedir. Yoğurda ve tereyağına Natamisin eklenmesi yasalara aykırıdır. Türk Gıda Kodeksi Renklendiriciler ve Tatlandırıcılar Dışındaki Gıda Katkı Maddeleri Tebliği, Ek 3 Bölüm C’de yer alan bildiriye göre Natamisin; yarı yumuşak, yarı sert ve sert peynirlerin ve kurutulup kürlenmiş sosislerin yüzeyinde 1 dm2 alana en fazla 1 mg bulunabilir. 5 mm derinlikte ise bulunmaması gerekir.
