Kompozisyon yazımı birçoğumuz için zor bir görev olabilir. İster yazınızı ödev, sınav gibi amaçlar için oluşturun isterseniz bir yarışma için düşüncelerinizi kaleme almaya çalışın. Amacınız ne olursa olsun, düşüncelerinizi okuyucuya doğru bir şekilde aktarmak için doğru adımlar atmalısınız. Bu yazımızda sizler için kompozisyon nasıl yazılır?, sorusunu cevaplandıracağız.
Kompozisyon yazımı genel düşüncenin aksine bir dolu düşünceyi kaleme almak ve onları sıralamak değildir. Okuyucuya düşüncelerinizi kabul ettirmek ve kendinizi doğru bir şekilde ifade etmek için özen göstermeniz gerekir. Bunu gerçekleştirmek adına kompozisyonunuzu kaleme alırken doğru adımları atmak ve belli kurallara uymak gerekir.
İlk olarak unutmamalısınız ki okuyucunuz, sizi ve düşüncelerinizi tamamen yazınız aracılığıyla tanımaktadır. Diğer bir değişle yazdığınız metin okunurken kendinizi açıklamak için her zaman orada olmazsınız. Bundan dolayı dil, noktalama işaretleri, deyim kullanımlarınızı özenle seçmeli ve amacınıza uygun hareket etmelisiniz.
Kompozisyon Nedir?
Kompozisyon sözcüğü dilimize Fransızcadan girmiştir. Kompozisyon; ayrı ayrı, farklı parçaları bir araya getirerek bir bütün oluşturma işidir. Bu hem müzik, edebiyat alanında geçerlidir hem de mimari ve güzel sanatlarda. Her bir disiplinde kompozisyon oluşumu farklı ele alınmaktadır. Edebiyatta ise bir yazı türü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kompozisyon giriş, gelişme, sonuç olarak üç temel bölümden oluşan bir yazı türüdür. Kompozisyon nedir? kişinin duygu ve düşüncelerini etkili ve planlı şekilde anlatması için yazılan yazılı veya sözlü çalışma olarak tanımlanmaktadır. Kompozisyonda yazım ve noktalama kurallarına uygunluk, kâğıt düzeni, içeriğe uygun başlık kullanımı gibi birçok dikkat edilmesi gereken nokta vardır.
Kompozisyon Yazımında Atılması Gereken Adımlar
Kompozisyon bir plana uyarak ilerlenmesi ve özenli bir çalışma sürdürülmesi gereken bir çalışmadır. Eğer aşağıda sunulan adımları teker teker yerine getirirseniz yazım süreciniz tahmin ettiğinizden çok daha akıcı olacaktır.
Konunuzu Seçin
Kompozisyon süresince seçeceğiniz konu yazınızın en alt temelini oluşturacaktır. Yapacağınız seçim ileride yazınız ile ilgili alacağınız bütün kararları etkileyecektir. Bundan dolayı, konunuzu seçmeden önce geniş kapsamlı bir araştırma yapın. Bu süreç içerisinde, bulduğunuz kaynakları ve diğerlerinin bu konuya nereden yaklaştığını inceleyin.
Gerekli araştırmayı yaptıktan ve belli başlı konuları belirledikten sonra amacınızın ne olduğunu belirleyin. Amacınız okuyucu bilgilendirmek mi yoksa ikna etmek mi? Amacınızı belirlemeniz ile sıraladığınız konularının hangisinin sizin için daha uygun olduğunu seçin. Bu şekilde kompozisyon süresince ele alacağınız konunuzu seçmiş olursunuz.
Eğer konunuz sizin için seçilmiş ve ne hakkında yazacağınız belirliyse, o konuya hangi açıdan yaklaşacağınıza karar verin. Amacınızı belirleyin. Bu şekilde konu ile ilgili düşüncelerinizi daha net şekilde verebilirsiniz.
Taslak Oluşturun
Konunuzu ilk seçtiğinizde veya size sunulduğunuzda aklınıza bir sürü fikir gelmiş ve bundan dolayı hızlıca yazmaya başlamak istiyor olabilirsiniz. Fakat yazım sürecinde kendinizi ifade etmeye çalışırken, değinmek istediğiniz noktaları unutabilir veya sırasını karıştırabilirsiniz. Bundan dolayı, yazınıza başlamadan önce ana başlığınızın altına bir şablon oluşturun. Bu giriş, gelişme ve sonuç olsun. Sonrasında bu şablonun altını doldurmaya başlayın. Her bir bölümde nelerden bahsetmek istediğinizi anahtar kelimeler halinde yazın. Giriş kısmında ana fikrinizi okuyucuya aktardığını cümleyi hazırlayın. Gelişme kısmında, bahsedeceğiniz ana noktalarınızı belirleyin. Sonuç bölümünde ise yazınızı bitirirken okuyucuya nasıl bir mesaj vereceğinizi özetleyin.
Kompozisyon Yapınızı Oluşturun
Kompozisyon süresince temel yapıyı korumak çok önemlidir. Bu yapıyı korurken, her bir bölümde planlı ve özenli bir şekilde ilerlemek yazının akıcılığı adına önem taşımaktadır. Bundan dolayı; giriş, gelişme ve sonucu yazarken nelere dikkat edileceğine bilmek önemlidir.
Giriş paragrafı nasıl yazılır?
Giriş paragrafını yazarken aklımızda bir huni şekli oluşmalıdır. Burada önemli olan ilk cümlelerimizde konuyu genelden alıp özele getirmektir.
Örneğin; eğer çam ağaçları hakkında bir kompozisyon kaleme alıyorsak, giriş paragrafımızın ilk iki cümlesinde ağaçlardan bahsedebilir, sonrasında da konuyu çam ağaçlarına getirebiliriz.
Bu şekilde okuyucumuz, konumuzun tam ne olduğunu daha rahat kavrar. Konumuzun ne olduğunu belirttikten sonra kompozisyonumuzun ana fikrini yazmamız gerekir. Sonrasında ise gelişme kısmında inceleyeceğimiz noktalarımızı okuyucuya sunmalıyız. Unutmamanız gereken nokta şudur: Giriş paragrafında etkileyici olmalısınız ki okuyucunuz kompozisyonunuzun geri kalanını okumak istesin.
Gelişme paragrafı nasıl yazılır?
Gelişme paragrafı kompozisyonun en önemli ve en uzun kısmıdır. Bütün fikirlerimizi, konu ile ilgili düşüncelerimizi burada veririz. Ancak bunu yaparken düşüncelerimiz karışık ve sırasız olmamalıdır. Her bir cümle birbirini takip etmeli ve aralarında bir mantık ilişkisi olmalıdır. Burada önemli olan değineceğimiz noktaları net bir şekilde vermektir.
Yukarıda verdiğimiz çam ağaçları örneğinden gidelim. Yazımızın konusu çam ağaçları ve ana fikrimizde çam ağaçlarının insanlık için önemi olsun. Gelişme bölümünde bahsedeceğimiz anahtar noktalarımızı; çam ağaçlarının ekosistem için önemi, insan sağlığı için yararları ve kültürel anlamda hayatlarımızdaki yeri olarak belirleyebiliriz.
Burada belirlediğimiz her bir noktayı ister birkaç cümle ister birkaç paragraf şeklinde açıklamalıyız. Bu şekilde okuyucuya gerekli bilgilendirmeyi yapabiliriz. Giriş ve sonuç birer paragraf ele alınırken gelişme bir paragraf ya da birkaç paragraf olabilir. Gelişme kısmının uzunluğu kesinlikle kişiye göre değişiklik göstermektedir.
Sonuç paragrafı nasıl yazılır?
Sonuç paragrafı artık kompozisyonumuzun sonu olduğu için okuyucunun en çok aklında kalacak yer olacaktır. Bundan dolayı, burada anlatmak istediklerinizi toplayarak okuyucuya son mesajınızı vereceksiniz. Bunu yaparken giriş paragrafındaki gibi etkili olmalısınız. Böylece, okuyucu üstünde etki bırakabilirsiniz.
Son Rötuşlar
Sonuç paragrafını yazdıktan sonra kompozisyonunuzu tam olarak tamamlamış sayılmazsınız. Yazınızı bitirdikten sonra yazınızın içeriğine uyan etkileyici beş altı kelimeyi geçemeyecek bir başlık bulun. Sonrasında da kompozisyonunuzu gözden geçirin. Her cümlenin birbirini takip ettiğinden emin olun. Aralarda konu ile alakası olmayan bir şeyin bulunmadığından emin olun. Dil bilgisi ve noktalama işaretlerinizi gözden geçirmeyi de unutmayın.
Kompozisyonunuzu son bir kez daha okuduktan sonra artık her şeyi tamamlanmıştır. Unutmayın, önemli olan fikirlerinizi karşı tarafa doğru şekilde geçirmeniz. Bu süreçte sizlere bahsettiğimiz bu adımlar sadece bu işlemi daha kolay gerçekleştirmenizi sağlıyor.
Kompozisyonunuzu Öne Çıkmasını Sağlayan Noktalar
İyi bir kompozisyon ele almak için birden fazla noktayı göz önünde bulundurmalıyız. Bunlar kompozisyonunuzun öne çıkmasını sağlayarak okuyucuda etki bırakacaktır. Bu noktalar şu şekilde sıralanabilir:
- Etkileyici ve konunun ne olduğunu belirten iyi bir başlık,
- Giriş, gelişme ve sonuç kısımlarının kurallara uygun şekilde ele alınması,
- Anlamlı, birbirini takip eden, bütünlük oluşturan cümleler,
- Özenle ve amaca uygun seçilmiş kelimeler,
- Her yönü ile özen gösterilmiş kâğıt düzeni,
- Konu ile ilgili gelişme paragrafında verilmiş iyi örnekler ve net açıklamalar.
Kompozisyon nasıl yazılır? sorusunu Cevap Veriyorum ile öğrenmiş oldunuz.
