Türkiye’de üniversite okuyan genç sayısı 2020 yılında 7 milyon 940 bin 133 olarak kaydedilmiştir. Her ilde en az bir üniversitenin olduğu bu çağda artık yüksek öğrenim sandığımız kadar önemli olmaktan çıkıyor. Etrafınızda üniversite mezunu olup vasıfsız işlerde çalışan birçok insanın varlığına şahit olmuşsunuzdur. Bu anlamda öğrencilerin hayata atılma ve iş bulma hususunda diğerlerinden öne çıkmalarını sağlamak için ekstra başka şeyler de yapmış olmaları gerekiyor. Yani üniversite eğitimi tek başına yeterli olmuyor. Yüksek lisans yapmak, birçok üniversite öğrencisinin eğitim hayatından sonra izlemek istedikleri başka bir eğitim yolu olarak karşımıza çıkıyor. Peki yüksek lisans nasıl yapılır? Yüksek lisans yapmak için gerekli olan şeyleri sizinle kapsamlı bir rehber olarak sunacağız.
Yüksek Lisans Nedir?
Yüksek lisans, lisans eğitimi yani 4 yıllık fakültelerin herhangi bir bölümünü bitirdikten sonra izlenebilecek bir eğitim yoludur. Günümüzde Türkiye’de birçok lisans öğrencisi lisans eğitimlerinden sonra yüksek lisans yapmayı istemektedir. Bunun nedenlerinden bazıları şunlardır:
- Akademik kariyer yapmak,
- İş hayatına girerken bir adım öne çıkmak,
- Öğrenim sürecine devam etmek,
- Yurtdışına daha nitelikli olarak çıkmayı istemek,
- Askerliğini tecil ettirmek istemek.
Bu ve bu gibi sayısız daha birçok sebepten insanlar yüksek lisans yapmayı isteyebilirler. Yüksek lisansın 2 türü bulunmaktadır. Bunlar:
- Tezli yüksek lisans,
- Tezsiz yüksek lisans.
Bu iki yüksek lisans türünün farklarına şimdi bir göz atalım.
Tezli Yüksek Lisans
Tezli yüksek lisans 2 yıl devam eden bir öğrenim sürecidir. Bu öğrenim yılının 1 yılında öğrenciler ilgili alanlarda dersler alırlar ve sınava tabii tutulurlar. Sınavlarından geçen ve iki dönemi başarıyla tamamlayan öğrenciler bir tez konusu belirlerler. Belirlenen tez konusuna göre ilgili üniversiteden bir hocayla danışman-danışan ilişkisi yürütmeye başlarlar. Bu hocalar, tezde çalışılacak konuya göre öğrenci tarafından seçileceği gibi, bölüm tarafından da öğrenciye tahsis edilebilmektedir.
Tez konusu ve danışmanını belirleyen öğrenci ilgili konuda bilimsel bir makale hazırlamaya başlar. Üniversite bunun için öğrenciye 1 yıl süre vermektedir. Bu bir yıllık süreçte öğrenci gerekli araştırmaları ve okumaları yapar ve kendi düşünceleriyle de harmanlayarak bir tez yazar. Tez yazım aşamasında sık sık danışman hocasıyla iletişime geçerek fikir alışverişinde bulunur. Bir yılın sonunda tezi tamamlayan öğrenci tezi savunmak için kurul karşısına çıkar. Savunma başarılı olursa öğrenci de tezini teslim eder ve yüksek lisanstan mezun olur.
Tezsiz Yüksek Lisans
Tezsiz yüksek lisans 4 yıllık lisans eğitimini tamamlayan öğrenciler için 1 yıllık süreyle yapılan öğrenim sürecidir. Bu yüksek lisans türünde tez yazımı için ekstra 1 yıl yoktur çünkü tez yazılması gerekmez. Öğrenciler sadece 1 yıllık bir öğrenimden geçerek derslerini tamamlayıp mezun olurlar. Tezsiz yüksek lisans bilimsel makale yazmayı gerektirmediği için oldukça kısır bir alandır. Mezun olan öğrenciler doktoraya başvuramazlar ve akademik yükselme gerçekleştiremezler. Bu bağlamda eğer akademik kariyer yapmak istiyorsanız, tezsiz yüksek lisans size uygun olmayacaktır.
Yüksek Lisans Nasıl Yapılır?
Yüksek lisans yapabilmenin birçok koşulu vardır. Bu koşullar çoğu zaman üniversiteden üniversiteye değişkenlik gösterse de her üniversite için ortak olan bazı koşulları da sağlamak gerekmektedir. Bu koşullar:
- 4 yıllık fakültelerin herhangi bir bölümünden mezun olmuş olmak,
- ALES sınavına girmiş ve en az 55 puan almış olmak,
- Dil sınavına girmiş ve geçerli bir puan almış olmak.
Bu koşulları sağlama durumunda yüksek lisans yapmak için yapmanız gerekenler ise oldukça basit.
Yüksek Lisans Yapacağınız Bölümü Belirleyin
Bu koşulları sağlayan öğrenciler yüksek lisans yapmak istediklerinde bir bölüm hususunda karar kılmalıdırlar. Karar kılınan bölüm illaki lisansta öğrenimi tamamlanan bölüm olmak zorunda değildir. Birçok üniversitenin birçok bölümü alan dışı gelen öğrenciler için de ayrı bir kontenjan açmaktadır. Ancak lisans bölümünüz yüksek lisansa başvuru bölümünüzle aynı olmadığında kazanmanız durumunda 1 sene bilimsel hazırlık okumak durumunda kalabilirsiniz.
Yüksek Lisans Yapacağınız Alanda Ne Çalışmak İstediğinize Karar Verin
Eğer tercihiniz tezli yüksek lisans ise yüksek lisans yapacağınız bölüm kadar konu da önemlidir. Konu, 1 sene boyunca aldığınız öğrenim sonrasında sizin akademik yaşantınızı belirleyeceğiniz alandır. Bu anlamda konuyu seçerken oldukça dikkatli olmalı ve seçtiğiniz bölümle ne denli ilgili olduğunu iyi analiz etmelisiniz.
Çalışmak İstediğiniz Alanda Uzman Akademisyenleri Araştırın
Çalışmak istediğiniz konuyu genel hatlarıyla belirlediğinizde büyük bir kısmını halletmiş olursunuz. Bundan sonra seçtiğiniz konuda size rehberlik edebilecek bölümü ya da hocayı araştırmak kalıyor. Konunuzun anahtar kelimelerini academia.edu’dan aratarak o alanda çalışan akademisyenleri kolaylıkla bulabilirsiniz. Bu akademisyenler arasından birkaç seçenek belirleyin ve onların ders verdiği üniversiteleri bulun.
Dilerseniz Eşit ağırlık mesleklerini incelediğimiz içeriğimize bağlantı üzerinden erişebilirsiniz.
Yüksek Lisans Yapmak İstediğiniz Üniversiteyi Seçin ve Başvurun
İlgili akademisyenlerin üniversitelerini bulduktan sonra önünüzde birkaç seçenek belirecektir. Bu seçeneklerden size uygun olanları eleyin. Eleme sonrası elinizde kalan üniversitelerin yüksek lisans başvuru koşullarına internetten bakın. Dil ve ALES yeterliliklerini karşılayamadıklarınıza başvuru da yapamazsınız. Yeterlilikleri karşıladığınız üniversitenin başvuru tarihlerini araştırın ve belgelerinizi toparlayın. Unutmayın güz dönemi başvuru tarihleri Haziran- Eylül arası iken, bahar dönemi başvuru tarihleri genellikle Aralık-Şubat arasındadır. Gözünüzü dört açın. Yüksek lisans nedir? Yüksek lisans nasıl Yapılır? sorusunu bu şekilde cevaplamaya çalıştık.
