Tripofobi Nedir?

Dünya üzerinde sayısız fobi mevcuttur. Her insanın biricik olması gibi her fobi de biricik olmakla beraber kendine özgü farklılıklar ve nedenler barındırır. Öte yandan, homofobi ya da klostrofobi gibi bazı fobi çeşitleri herkes tarafından bilinirken, çoğu fobi çeşidinin adı, daha önce duyulmamış bile olabilir. Tripofobi de az duyulan fobi çeşitlerinden biridir. Peki tripofobi nedir?

Bir bal peteği, deniz süngeri ya da sabun köpüğü gördüğünde rahatsız olan ve hatta midesi bulanan insanlara pek sık rastlanmamaktadır. Ancak böyle insanlara rastlandığı zaman bilinmelidir ki bu insanlar, tripofobiye sahiptir. “Delik korkusu” olarak da bilinen tripofobi, delikli nesnelerden rahatsız olma durumuna verilen addır.

Tripofobinin Ortaya Çıkışı

Yakın zamana kadar tripofobi, az bilinen bir durumdu. İlk defa 2005 yılında çevrimiçi bir forumun üyeleri, birbirine yakın deliklere sahip nesnelere karşı sebepsiz bir korku veya iğrenme hissettiklerini iddia etmesiyle tripofobinin ortaya çıktığı düşünülmektedir.

O zamandan beri pek çok insan, delikli nesnelerden etkilendiğini iddia ederek öne çıkmıştır. Sonuç olarak, bazı uzmanlar, tripofobinin gerçek bir hastalık mı yoksa sadece Morgellons hastalığına benzer sosyal kaynaklı bir sorun mu olduğunu sorgulamaya başlamıştır.

Uzmanlar genellikle Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı’nın beşinci edisyonunda (DSM-5) belirtilen kriterleri kullanarak fobileri teşhis eder. Bununla birlikte, çalışmalar tripofobiyi farklı şekilde yorumladığı için, belirli bir fobi için bu kriterleri karşılayıp karşılamadığını söylemek zordur.

2018’de Frontiers in Psychiatry’de yayınlanan bir araştırma, tripofobisi olduğunu iddia eden pek çok kişinin kümelenmiş kalıpları gördüklerinde korkudan ziyade tiksinti gösterdiği bulgusuna ulaşmıştır. Korku, fobilerin tanımlayıcı bir bileşeni olduğu için de araştırmacılar, tripofobiyi fobi olarak sınıflandırmaya karşı çıkmışlardır.

Öte yandan, Brezilya Psikiyatri Dergisi ise tripofobinin ayrı bir fobi olduğu sonucuna varan bir rapor yayınlamıştır. Raporun ortaya konma sürecinde semptomların kalıcılığı ve katılımcılarının yaşadığı psikolojik stres ve rahatsızlık kullanılmıştır.

Diğer araştırmacılar, bir kişinin kümelenmiş kalıplara karşı ilk isteksizliğinin bir korku olarak başlayabileceğine, ancak olumsuz pekiştirme ve uzun süreli kaçınma ile zamanla bir fobiye dönüşebileceğine inanmaktadır.

Tripofobinin gerçekten bir fobi olup olmadığına dair araştırmalar az sayıda ve tutarsızdır. Ancak, sürekli olarak şiddetli ve irrasyonel bir korku uyandıran herhangi bir nesne ya da senaryo, fobi olarak kabul edilebilir.

Tripofobinin Belirtileri Nelerdir?

Çeşitli nesneler ve kalıplar, tripofobiye neden olabilir. Örnek vermek gerekirse; nilüfer tohumlarındaki, peteklerdeki ve narlardaki büyük, kümelenmiş delikler, insanlarda korku ve endişe uyandırabilir.

İğrenme ve tiksinme ayrıca böcek gözleri, deniz süngerleri, mercan resifleri ve bir yüzeydeki sabun köpüğü gibi bir yoğunlaşma ile de tetiklenebilir. Deliklerden korkan insanlar, baloncuklu naylon ya da grafik desen benzeri delikler içeriyormuş gibi görünen insan yapımı nesneler tarafından da sık sık tetiklenebilir.

Öte yandan, korkuların tamamının beraberde psikolojik reaksiyonlar ve otonom sinir sistemi reaksiyonları gelir. Aşırı duygular, fiziksel semptomlara neden olabileceği gibi tam tersi de olabilir. Bu nedenle, verilen bu reaksiyonlar, kişinin olumsuz deneyimini hızlandırır. Tripofobiye sahip olan insanlar, aşağıda yer alan psikolojik ve fiziksel semptomların bir kısmını ya da tamamını yaşayabilmektedir:

• Aşırı terleme
• Panik atak geçirme
• Sıcak basması ya da ani üşüme
• Aşırı titreme
• Nefes darlığı
• Boğulma hissi
• Kalp çarpıntısı
• Göğüste ağrı
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi ya da baş ağrısı
• Baygınlık
• Vücutta uyuşma
• Ağız kuruluğu
• Bilinç bulanıklığı

Fobisi olan kişiler, semptomlarına neden olan nesnelerden ya da deneyimlerden kaçınmayı tercih ederler. Bu da, tripobisi olan kişilerin günlük yaşamlarını idame ettirmelerini zora sokabilir.

Tripofobinin Tedavisi Var mıdır?

Tripofobi belirgin bir durum olmadığı için önerilen bir tedavi seçeneği yoktur. Spesifik bir fobi teşhisi konan kişiler ise genellikle psikoterapi ve gerekirse ilaçlar yardımı ile tedavi edilir. Aşağıdakiler, tripofobinin tedavisinde kullanılabilecek yöntemlerden bazılarıdır:

• Maruz bırakma terapisi: Bir kişinin korkuya karşı olan tepkisini, kişinin kaçındığı ve korktuğu nesneye aşamalı olarak maruz bırakarak azaltmak için kullanılan bir tekniktir.
• Bilişsel-davranışçı terapi: İnsanlar fobilerine maruz kaldıklarında bu terapi, ortaya çıkan olumsuz fikirleri, davranışları ve duyguları ele almalarına yardımcı olur. Ardından da bu olumsuz duyguları güvenlik ve pozitiflik duygularıyla değiştirmelerini sağlar.
• Benzodiazepinler: Benzodiazepinler, fobinin bir sonucu olarak stresli, endişeli ya da panik olan kişilerin rahatlamasına yardımcı olabilecek merkezi sinir sistemi depresanlarıdır.
• Seçiçi serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI): Ruh hali ve kaygı ile ilgili bir beyin kimyasalı olan serotonini modüle ederek fobilerin tedavisine yardımcı olurlar.
• Beta blokerlar: Beta reseptörlerini bloke ederek, fobilerin sinirsel sonuçlarını dengeleyebilirler. Böylece beta blokerlar, kalp atış hızını yavaşlatarak ve kan basıncını düşürerek kaygı semptomlarını azaltır.

Tüm bu yöntemler, fobilerle başa çıkmak için terapistler tarafından genel olarak uygulanan yöntemlerdir.

Tripofobinin Tetikleyicileri

Günümüzde tripofobi araştırmaları hala yaygın olmadığı için bu durumunu neyin ya da nelerin tetiklediği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak tripofobisi olan insanların belirttiğine göre bu fobiyi tetikleyen nesnelerden bazıları şunlardır:

• Balonlu naylona sarılmış cisimler
• Baloncuklar
• Mercan
• Bazı meyve tohumları
• Hastalıklı ya da çürümüş etteki delikler
• Deri üzerindeki delikler ya da cilt kusurları
• Bal petekleri
• Delikli peynirler
• Böceklerin gözleri
• Lotus çiçeğinin tohumu
• Nar
• Süngerler
• Ahududu, çilek ya da kivi gibi meyveler
• Akneli ciltler
• Kabakulak, su çiçeği ya da kızamık gibi hastalıklar

Dilerseniz Mavi Yumurtanın Faydalarına değindiğimiz içeriğimizi ziyaret edebilirsiniz.

Benekli ya da desenli bir kürke sahip olan hayvanlar ve insan yapımı desenler de fobik reaksiyonun tetiklenmesine neden olabilir. Tripofobi nedir? sorusunu cevaplamış olduğumuz içeriğimiz genel olarak bu şekildeydi.