Spesifik ne demek?, Spesifik kelimesi dilimize Fransızca “spécifique” kelimesinden geçmiştir. Benzerleri arasındaki farkı ortaya koymak için kullanılan spesifik kelimesi daha çok “özel”, “eşsiz” anlamı taşımaktadır. Günlük dilde uygulanıldığı zaman yanlış kullanıma da müsait bir kelimedir. Karakteristik ve kendine has anlamlarını karşılasa dahi daha çok bilim ve sanat terimleri arasında kullanıldığı bilinir.
Günlük dildeki yanlış kullanımına örnek vermek gerekirse; “Bugün kendimi çok spesifik hissediyorum.” cümlesi spesifiğin uygunsuz kullanımıdır. Özel kelimesini bir cümlede her zaman karşılayamamaktadır. Cümlenin doğrusu, “Bugün kendimi özel hissediyorum.” şeklindedir. Şu iki örneğe bakacak olursak; “Bu mekânın spesifik bir tatlısı var.” ile “Bu mekânın özel bir tatlısı var.” şeklindeki kullanımların her ikisi de doğrudur. İkisini de mekâna özgü olan bir tatlıyı nitelemektedir. Burada önemli olan manadaki doğru anlamı bulmaktır. Doğru mana tespit edildiği zaman cümledeki bütünlüğü korumak önemlidir. Böylelikle paragraf daha anlamlı bir duruma gelebilir.
Meslekler Özelinde Spesifik Kelimesinin Kullanımı
İş dünyasında spesifik kelimesi birçok meslek grubunda kullanılmaktadır. Özellikle hukuk, tıp ve sanat dallarının çoğunda sık sık karşımıza çıkmaktadır. Belli bir hastalığının “spesifik belirtileri” vardır. Yahut hukuk alanında “yasaların spesifik bir dayanağı” bulunmaktadır. Bunların dışında bir restorana gidildiğinde, kelimenin menülerde kullanımına şahit oluruz. “Şefin spesiyali” şeklinde kullanım bu duruma örnek oluşturur. Burada nitelenen ise aşçının yaptığı özel bir yemektir. Aşçıya has, aşçıya özel bir tarif anlamı taşımaktadır. Buradan çıkan sonuç ise o yemeğin başka bir restoranda bulunmamasıdır. Bu örneklerden de anlaşıldığı üzere spesifik kelimesi, birçok meslek grubunda kendine has anlamları taşıdığı anlaşılmaktadır.
Sanat Özelinde Spesifik Kelimesinin Kullanımı
Sanat özelinde spesifik kelimesi oldukça fazla kullanılır. Ressamların, şairlerin, yazarların, yönetmenlerin ve aklınıza gelebilecek kimi sanat insanlarının spesifik bir dili bulunmaktadır. Her sanatçı kendine has bir duruş, bir bakış ve anlatış şekline sahiptir. Ressamlar özelinde bazı çizgiler kimi ressamların imzaları olmuştur artık. Van Gogh’un eserlerini Picasso’dan ayırmak, spesifik çizim tekniklerinden ötürü oluşmaktadır. Pek tabii yaşadıkları dönem, kullanılan boyalar, boyanan yüzeyler de bu durumu etkilemektedir. Bunlara spesifik bir teknik diyebilmekteyizdir. Her sanatçının kendini belli ettiği çizgilerdir bunlar.
Spesifik kelimesi nasıl kullanılır?, Mimari de durum değişmemektedir. Her mimari yapı, içinde bulunduğu dönem ve belli sanat akımları dışında, yaratıcının imzasını taşımaktadır. Bu da onlara spesifik bir özellik katmaktadır. Örneğin Mimar Sinan’ın eserleri kendine has bir yapıdadır ve bu değişmeyen bir özelliktir. Eserin Mimar Sinan’a ait olmasını sağlayan spesifik bir açısı vardır. Edebiyatta da durum değişmez. Bilge Karasu’nun kendine has o Türkçesiyle yazdığı romanları, denemeleri, öyküleri okuyanı adeta büyülemektedir. Her eserinin biricik olması da bunun cabasıdır. Eserlerinde öyle naif bir dil kullanır ki, anlarsınız bir Bilge Karasu farkı olduğunu. Onu Bilge Karasu yapan da işte bu noktanın ta kendisidir. Şayet şu zamana kadar bir Bilge Karasu metni okumadıysanız, çok şey kaybediyorsunuz.
Günlük Dil Özelinde Spesifik Kelimesinin Kullanımı
Spesifik kelimesinin kullanımı, iş dünyası ve sanat alanında kullanımını inceledikten sonra günlük dildeki kullanımı da incelemek gerekir. Öncelikle kulakta güzel bir ses olarak tınladığını kabul etmek gerekir. Herhangi bir durumun ya da nesnenin karakteristik, benzersiz ve özel olduğunu vurgulamak için kullanılır. Özellikli kelimesi yerine de kullanıldığı bilinmektedir. Türk Dil Kurumu’ndaki anlamı ise “bir türe özgü olmak” olan kelime, günlük kullanımdaki örnekleri de aşağıdaki gibi olabilmektedir.
- Bu konuya oldukça spesifik bir yerden bakmaktadır.
- Paris’in spesifik bir simgesi Eyfel Kulesi’dir.
- Daha spesifik bir yerden açıklayabilir misin?
- Öğretmen ödevi spesifik bir şekilde hazırlamamızı istedi.
- Spesifik bir renk olduğu için bulunması zorlaşıyor.
Günlük Dil Özelinde Spesifik Kelimesinin Yanlış Kullanımı
Yukarıdaki örnek cümlelerden de anlaşılacağı üzere spesifik kelimesi, cümlenin anlamına göre değişebilmektedir. Ancak genel hatları itibariyle kelime; özel, kendine has, eşsiz, benzerleri arasındaki farkı betimlemektedir. Bazen bazı durumlarda sanki doğru gibi düşünülen, oysa yanlış bir şekilde kullanımı da mevcuttur. Bunları da siz değerli okuyucular için örneklendirmek isteriz ki, kullanımın hatalı olduğu durumlar iyice anlaşılsın. Sonra yanlış anlamalara mahal vermeyelim. Spesifik ne demek? sorusunu aşağıdaki örneklerle iyice pekiştirerek cevaplamış oluyoruz.
- Yarın spesifik bir gün olacak benim için. (Yanlış Kullanım)
– Yarın özel bir gün olacak benim için. (Doğru Kullanım)
- Bugün spesifik bir insanla tanıştım. (Yanlış Kullanım)
– Bugün kendine has bir insanla tanıştım. (Doğru Kullanım)
- Bu gördüğünüz eser çok spesifiktir. (Yanlış Kullanım)
– Bu gördüğünüz eser çok eşsizdir. (Doğru Kullanım)
