Borderline kişilik bozukluğu; bireyin düşünme ve algı biçiminde, duygularında, ikili ilişkilerde problem yaşamasına yol açan psikolojik bir hastalıktır. Borderline kelimesi ‘belirsiz, sınırda’ anlamına gelmektedir ve hastalığı tanımlamakta kullanılır. Çünkü bu hastalık ilk tanımlandığında psikoz-nevroz arasında bir sınır olarak kabul edilmekteydi. Bu rahatsızlığın en belirgin özelliği ani ruh değişiklikleri yaşanmasıdır. Genellikle ergenlik ve genç erişkinlik döneminde ortaya çıkan borderline kişilik bozukluğu kadınlarda daha sık görülmektedir. Toplumun %2’sinde görülen borderline kişilik bozukluğu nedir?, ne değildir, beraberce inceleyelim.
Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Borderline bir birey için ya siyah vardır ya da beyaz, gri bu hastalıkta kabul gören bir kavram değildir. Olayları ve durumları çok keskin bir biçimde değerlendiren hastalar için bir olay ya da kişi ya çok iyidir ya da çok kötüdür, ortası olması mümkün değildir.
Kişiler hakkındaki fikirleri sebepsiz yere çok hızlı değişebilir. Bu sebeple insanlarla istikrarsız ve dengesiz ilişkiler kurarlar. Bir gün çok sevdiği birine hiç sebep olmaksızın ertesi gün düşmanca davranabilirler.
İkili ilişkilerde çok yoğun duygular hissederek abartılı davranışlarda bulunabilirler. Tanıştığı kişilere ilk dönemde abartılı ve sebepsiz bir sevgi, beğeni hissedip kısa süre sonra bunun tam tersini düşünebilirler. Düşüncelerindeki bu hızlı değişimler sebebiyle ilgi alanları ve değerlerinin de sıkça değişmesine sebep olabilir.
Genel olarak bu bozukluktan muzdarip kişilerde şu belirtiler görülebilir:
- Aile, arkadaş veya sosyal ortamda bulunan diğer kişilerle alakalı hızlı değişen uç duygulara sahip olma
- Paranoya benzeri psikotik durumlar
- Yüzeysel ve geçici ilişkiler,
- Sosyal uyumun yüzeysel olması
- Dürtüsellik
- Çok yoğun duygulanımlar
- Güven problemleri yaşama
- Boşluk hissi
- Öfke kontrolünde problemler
- Yoğun ve ani ruh hali değişimler
- İntihar girişimi ya da düşüncesi
- Kendine zarar verme
- İnsanlarla çok hızlı ilişki kurup çok hızlı kopma
- Kumar, dikkatsizlik ve kontrolsüz davranışlar, abartılı cinsel davranışlar ya da madde kullanımı gibi dürtülerin etkisinde kalma, aşırı para harcama
- Benlik duygusunda bozulma
Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Oluşur?
Depresyon, anksiyete, alkol-uyuşturucu bağımlılığı, bipolar bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, yeme bozukluğu, dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu ile birlikte görülebilen borderline kişilik bozukluğu yaşayan hastaların %75’inde kendine kıyım eğilimi görülmektedir. Pek çok vakada da intihar girişimleri saptanmıştır. Bunun yanında;
- Eğitimlerine devam edemeyen,
- Sık iş değiştiren ya da işten çıkarılan,
- İkili ilişkilerde anlaşmazlık yaşayan,
- Evlilik sürdüremeyen,
- İlişkilerde yıpratıcı bir yapıya bürünen,
- Riskli hareketler sergileyerek sonucunda olumsuz durumlar yaşayan,
- Dürtüsellik sebebiyle istenmeyen gebelik, cinsel yolla bulaşan hastalık yaşayan,
- Madde bağımlılığı, kavgaya karışma, aşırı hız ya da dikkatsizlik sebebiyle kaza yapma meyli olan,
- Kendine zarar verme ve intihar etme gibi abartılı ve kontrolsüz davranışlar sebebiyle sıkıntı yaşayan bireylerin borderline kişilik bozukluğu hastalığı olması yüksek ihtimaldir.
Borderline Kişilik Bozukluğunun Tanısı Nasıl Konur?
Borderline kişilik bozukluğu teşhisi için konusunda uzman bir doktor ile görüşme yapmak gerekmektedir. Doktorun yönlendirmesi ile psikolojik değerlendirme için bazı testler doldurulmaktadır. Hastanın geçmişe dönük tıbbı durumu da irdelenmektedir. Borderline belirtileri de varsa doktor bununla ilgili değerlendirme yapabilir.
Çocukluk ve ergenlik döneminde borderline kişilik bozukluğu belirtileri görülse de bu yaş grubu için tanı konmaz. Çocuk ya da ergenin büyümesi ile birlikte mevcut belirtilerin azalıp azalmadığı gözlemlenebilir, genellikle de bulgular düzelme eğilimi göstermektedir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavi Edilir mi?
Borderline kişilik bozukluğu tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Tedavi yöntemi psikoterapi olarak belirlenmektedir. Doktorlar uygun görürse ilaç tedavisini de psikoterapiye ekleyebilir. Hastanın durumuna göre hastaneye yatış kararı da verilebilmektedir. Erken teşhis ve tedavi hastanın hayatının geri kalanı için büyük önem taşımaktadır.
Borderline kişilik bozukluğu tedavi edilmez ise kişinin sağlığını, sosyal hayatını, sicilini olumsuz olarak etkiler ve bu tip durumlar geri dönülemez bir şekilde tüm hayatını etkilemektedir. Psikoterapi ile;
- Hastanın hastalık hakkında bilgi sahibi olması,
- Empati yeteneğinin geliştirilerek ilişkilerini daha sağlıklı sürdürebilmesi,
- Dürtüselliğinin kontrol altına alınması,
- Hastaya rahatsızlık veren düşünce ve duyguları yönetebilmesi,
- Yaşamının geri kalanını normal bir şekilde sürdürebilme becerisi kazandırılmaya çalışılır.
Dilerseniz Asperger Sendromunu incelediğimiz içeriğe de ulaşabilirsiniz.
Tedavi uzun zaman ve sabır gerektiren bir yapıda olduğundan yakın çevre tarafından destekleyici tavırlar sergilenmesi olumlu sonuçlar doğuracaktır. Borderline kişilik bozukluğu nedir? sorusunu cevapladığımız içeriğimiz bu şekildeydi.
