Kolajen, vücudumuzda bulunan proteinlerin yaklaşık üçte birini oluşturan, yani vücudumuzda en yüksek miktarda bulunan proteindir. Cildin, kasların, kemiklerin, tendonların ve bağlar için gereken yapı taşıdır. Dişler, kornea, kan damarları da dahil olmak üzere vücudun diğer birçok bölümünde bulunmaktadır. Aslında tüm vücudumuzu bir arada tutan “tutkal” olarak düşünülebilir. Kolajen kelimesinin kökeni de yapıştırıcı anlamına gelen Yunanca “kólla” kelimesinden gelir. Vücudumuzun, eklemlerimizin, cildimizin esnek olmasını sağlayan çok çeşitli türleri vardır. Lifli bir yapıya sahip kolajenin bazı türlerinin çelikten bile daha güçlü olduğu bilinmektedir. Kolajen nedir? ve ne işe yarar, gelin hep birlikte inceleyelim.
Kolajen’in Özellikleri Nelerdir?
İnsan vücudunda bolca bulunan kolajen; lifli, sert ve çözünemeyen bir yapıya sahiptir. Hücreleri birbirine bağlar. Cilde güç ve esneklik verir. Yara olan bölgelerde yeni cilt hücrelerinin oluşumunu desteklemek için pansumanlarda kullanılabilir. Çeşitli hücreler tarafından salgılanan kolajen esas olarak bağ dokusu tarafından üretilmektedir. Ölü cilt hücrelerinin yenilenmesinde önemli rol oynar. Yaşa bağlı olarak azalması sebebiyle ciltte kırışıklık, kıkırdak ve eklemlerde sorunlar yaşanır. Bazı kolajen türleri böbrek ve benzeri hassas organlar için koruyucu kaplama görevi görmektedir. Kadınlar menopoz dönemiyle birikte kolajen sentezinde belirgin bir azalma yaşarlar. 60 yaş ile birlikte kolajen üretiminde önemli bir düşüş olması normaldir.
Kolajen Kullanım Alanları
Kolajenin pek çok yönde ileri seviyede olan faydası ve kullanışlı yapısı sebebiyle farklı kullanım alanları mevcuttur. Pansuman, protez, eklem rahatsızlıkları, tıp ve kozmetikte yararlı etkileri nedeniyle yaygın kullanımı bulunur. Bazı kullanım alanları şöyledir:
Yara pansumanı
Kolajen, yara bölgesinde yeni cilt hücrelerinin oluşumunu destekleyerek yaraların iyileşmesine yardımcı olabilir. İyileşmeyi destekler ve yeni doku büyümesi için bir zemin oluşturur. Kolajen takviyesinin faydalı olabileceği durumlar şunlardır:
- Üzerinde farklı dokunun büyüdüğü yaralar.
- Çürüyen yaralar.
- Parçalı ya da çok kalın yapıdaki yaralar.
- İkinci derece yanıklar.
- Deri nakline bağlı yaralar.
- İyileşmeyen kronik yaralar.
- İdrar veya ter gibi vücut sıvılarının dışarı atıldığı bölgelerdeki yaralar.
Damar Protezleri
Donörlerden alınan kolajen doku örnekleri damar protezlerinde kullanılmaktadır. Kolajen protezlerin insan vücudu ile uyumlu olması sebebiyle çokça kullanılan bir yöntemdir.
Osteoartrit Tedavisi
Kolajen içeren takviyeler, osteoartritli kişilerde ağrılı semptomları azaltmaya ve eklem fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olduğu bilinmektedir. Kolajen kıkırdakta birikerek bölgede tedavinin sağlanmasına yardımcı olur.
Cilt Canlandırma
Kolajen molekülleri deriden geçemeyecek kadar büyük olduğundan, kolajen kremlerin işe yaraması pek olası değildir ve doğrudan kolajeni artırmazlar. Bu tür tedaviler ayrıca ilaç olarak sınıflandırılmaz, bu nedenle etkinlikleriyle ilgili herhangi bir iddianın bilimsel olarak kanıtlanması gerekmez.
Tıp Ve Kozmetik
Kolajen emilebilir bir yapıdadır. Ayrıca katılaşmış ya da jel halinde de oluşturulabilir. Çok çeşitli faydaları ve doğal bir madde olması sebebiyle klinik olarak çok yönlü ve çeşitli tıbbi amaçlar için kullanılmaya uygundur. Tıp alanında kullanılan kolajen insanlardan, ineklerden, domuzlardan veya koyunlardan elde edilir.
Cilt Dolgu Malzemesi
Kolajen enjeksiyonları cildin hatlarını iyileştirebilir ve çöküntüleri doldurabilir. Yüzdeki çizgileri ve kırışıklıkları gidermek için dolgu maddesi olarak kozmetik alanında kullanılır.
Kolajen Kaybını Önlemek İçin Yapılması Gerekenler
Elastin ve melanin büyümesini uyarabildiğinden çatlakların tedavisine lazer yardımcı olabilir. Sağlıklı bir diyet vücudun kolajen üretmesine yardımcı olabilir. Kolajen oluşumunu desteklemek için tüketebileceğiniz besinler şunlardır:
- Et, peynir, yumurta akı, soya ve lahanada bulunan prolin.
- Yaban mersini, böğürtlen, kiraz ve ahudududa bulunan antosiyanidinler.
- Biber, portakal, çilek ve brokolide bulunan C vitamini.
- Kırmızı et, kabuklu yemiş ve kabuklu deniz ürünlerinde bulunan bakır.
- Hayvansal ve bitkisel gıdalarda bulunan A vitamini.
Dilerseniz Balık yağının faydalarına değindiğimiz içeriğimizi de ziyaret edebilirsiniz.
Kolajene Ne Zarar Verir?
Bazı olumsuz durumlar vücuttaki kolajen seviyesini düşürebilir. Düşük kolajen ise beraberinde bazı sağlık problemlerini getirebilir. Aşağıdaki durumlardan kaçınarak daha sağlıklı bir vücut ve cilde sahip olma şansınızı artırabilirsiniz:
- Şeker tüketimi: Yüksek şekerli bir diyet kolajenin zarar görme oranını arttırır.
- Sigara: Sigara dumanında bulunan birçok kimyasal hem kolajen hem de elastine zarar verir. Nikotin ise cildin dış katmanlarındaki kan damarlarını daraltarak problem oluşturur.
- Güneş Işığı: Yoğun olarak güneş ışığına maruz kalmak kolajenin parçalanmasına neden olur. Güneş ışığındaki UV ışınları kolajene zarar vererek kırışık oluşumuna da sebep olur.
- Otoimmün bozukluklar: Otoimmün bozukluğa bağlı bazı hastalıklarda antikorlar kolajeni hedef alarak zarar verirler.
- Yaşlanmak: Bu doğal ve kaçınılmaz süreç, kolajen seviyelerinin zamanla doğal olarak tükenmesine neden olur. Yaşlanmanın önüne geçebilmek henüz mümkün görünmediğinden kolajen azalmasını önlemek de mümkün değildir.
Sağlıklı bir beslenme ve egzersiz programı ile sigara, güneş ve şeker gibi bilinen zararlılardan korunarak vücudunuzdaki kolajen dengesini doğru oranda tutarak daha sağlıklı bir yaşam sürmeniz olasıdır. Eklem, doku ve cilt problemlerinden uzak durmak ve daha sağlıklı bir yaşlılık için de bu önerilere uymanız faydanıza olacaktır. Kolajen nedir? sorusunu cevapladığımız içeriğimiz bu şekildeydi.
