Sonbahara merhaba derken vedalaştığımız yazın güzelliklerinin başında gelen Güneş hakkında biraz konuşalım istedik. Güneş 4,6 milyar yıldır uzaklardan Dünya’yı izleyen, çevresinde dönen arkadaşından güzelliklerini esirgemeyen sımsıcak bir gezegen. Özünü oluşturup katman katman kendini inşa eden her şey gibi Güneş’in katmanları da mevcut.
Nasıl ki Dünyamızın hava tabakaları var ise Güneş’in de kendine ait katmanları bulunuyor. Dış katmanları ve iç katmanları ile Güneş toplam yedi katmandan meydana geliyor. Bu katmanlar birbirinden farklı sıcaklık değerlerine sahip. Enerji hareketliliği ve yönü olarak da fark gösteren güneş katmanları hakkında duyduklarınız içinizi ısıtacak.
Yazın sıcaklığında ısınarak günlerin keyfini çıkardığımız “Güneş girmeyen eve doktor girer.” diyerek atasözlerine konu yaptığımız Güneş’i yakından tanıyalım.
Güneş’in Katmanları Nelerdir?
Dünyamızın ışık ve ısı kaynağı olan gezegen Güneş milyarlarca yıldır görevini yerine getiriyor. Mevsimlerin oluşmasında ve ekosistemin devamlılığındaki faydaları ise saymakla bitmez. Hidrojen ve helyumdan meydana geldiği tespit edilen Güneş’in Dünya gibi katı katmanları mevcut değildir. Ölçülmesinin zorluğundan kaynaklı net bir dış sınırından bahsedemesek de katmanlarına bir göz atalım.
Güneşin dört dışarda, üç içerde olmak üzere yedi katmanı bulunmaktadır.
- Dış Katmanları: Korona – taç katmanı, geçiş bölgesi, kromosfer – renk küre ve fotosfer – ışık küre
- İç Katmanları: Çekirdek, ışınım katmanı ve konveksiyon katmanı olmak üzere sınıflandırılır.
Dünya çapının yaklaşık 109 katı genişliğe sahip olan Güneş, başlıca enerji kaynağımızdır. Samanyolu Galaksisinde bulunan milyarlarca yıldızdan sadece biri olan Güneş bizler için biriciktir. Dünyamız ile uyumlu bir şekilde çalışması yörüngelerin tayini ile dönüşlerin gerçekleşmesi mevsimsel olayları beraberinde getirir.
Güneş’in Katmanları Hakkında
Ekosistemimizin başlaması ve devam etmesi için Güneş’in ışınlarına ve yaydığı ısıya ihtiyacımız vardır. Yağmurların yağması, ekinlerin büyüyerek besin zincirinin oluşması gibi Dünya üzerinde gerçekleşen birçok yaşamsal faaliyet Güneş sayesindedir.
Katmanlarının derinliklerine indikçe hem çok şaşırıp hem de çok ısınacağınız Güneş milyarlarca yıldır bizimle. Sadece tenimize değen sıcaklığını hissettiğimiz Güneş derinlerinde yüzlerce kat daha da sıcak. Gözümüzü kamaştıran ışığı ise Güneş’in katmanlarına yakınlaştıkça daha da parlak. Güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşma süresi yaklaşık olarak sekiz dakikadır. Dünya ile arasındaki mesafe 150 milyon kilometre olan bu mesafe için sekiz dakika oldukça kısa bir süredir. Güneşi dış ve iç katmanları ile yakından inceleyelim.
Dış Katmanları
Fotosfer: En dışta bizlerin çıplak gözler ile gördüğü katmandır. Kelvin cinsinden sıcaklık hesapla ile 5840 Kelvin ısıya sahiptir. Işık küre olarak da isimlendirilen bu konveksiyon katmanından kaynaklanan güneş lekelerine sahiptir.
Kromosfer: NASA’nın yaptığı açıklamalar ışığında bu katmanın merkez katmanlara yakın diğer katmanlara göre daha sıcak olduğu saptanmıştır. Bu sıcaklık, 20.000 Kelvin’e kadar ulaşmaktadır.
Geçiş bölgesi: İnce bir bölge olan geçiş bölgesi korona ve kromosfer arasında yer alır. Bilim insanları sıcaklığına rağmen ani sıcaklık artışı bulunan bu katmanın sıcaklık sebebini henüz çözememiştir.
Korona (taç) katman: İç katman ile dış katmanı ayıran bu katmanın sıcaklığı 1 milyon kelvine kadar yükselmektedir. Çıplak gözle görüntülenemeyen bir katmandır.
İç Katmanları
Konveksiyon bögesi: Konveksiyon tabakasının altındaki ışınımsal bölgeden gelen ısı, tekrar aşağı inene kadar en yüksek sıcaklığına ulaşır. Bu enerji hareketi Güneş’in yüzeyine doğru devam etmektedir. Işınımsal bölgeye geçmesi yıllar süren bu enerji sayesinde bu katmanın sıcaklığı 2 milyon sıcaklığa kadar ulaşır.
Işınımsal bölge: Bu Güneş katmanı, güneş çapının yüzde yetmişini oluşturur. Çekirdekte üretilen enerji bu katmanda zikzaklı yollar çizerek dışa doğru aktarılmaya çalışılır. Çekirdeğe yaklaştıkça artan enerji ve ısı miktarı sayesinde Güneş’in ışınımsal katmanında da enerji yoğunluğu görülür. Füzyon yoluyla üretilen bu enerjiye elektromanyetik radyasyon denilmektedir. Bu bölgeden çıkması yüzyıllar sürebilmektedir.
Çekirdek: Güneş katmanlarının en derini diyebileceğimiz çekirdekte ısı enerji ve basınç oldukça yoğundur. Termonükleer reaksiyonlar ile çekirdek tabakasında üretilen enerji 15 milyon santigrata ulaşır. Çekirdek Güneş merkezinin tamamı değildir. Güneş merkezinin dörtte birini oluşturan çekirdek Dünya’mız için ışık ve ısı kaynağının başlangıcıdır.
Dilerseniz Dünyanın 7 Harikasını incelediğimiz içeriğimizi de ziyaret edebilirsiniz.
Güneş’in katmanları arasındaki enerji hareketleri ve sıcaklık değerleri ilerleyen teknoloji ile daha da gün yüzeyinde. Bilim insanlarının şu ana kadar yaptıkları çalışmaların verilerinden faydalanarak hazırladığımız Güneş’in katmanları yazımızı sizler için derledik.
