Zorlu yaşam koşulları ve çeşitli etkenler nedeniyle çoğu zaman psikolojik destek almak zorunda kalabiliyoruz. Başta depresyon olmak üzere birçok ruhsal bozukluğun ele alındığı psikoloji de önemli bir alanı da Bipolar bozukluk oluşturuyor. Çoğu kişinin ne olduğunu dahi bilmediği bipolar bozukluk; duygularda ve düşüncelerde hızlı değişim sonucu ortaya çıkan ve hayat akışına etki eden bir rahatsızlıktır.
Bir diğer adıyla iki uçlu duygu durum bozukluğu olarak adlandırılan Bipolar, ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Kişinin kendisinde ya da etrafındaki kişilerde gözlemleyebileceği belli başlı etkileri mevcuttur. Alanının uzman psikologları tarafından ele alından bipolar bozukluk (manik-depresif hastalık) hakkında merak edilen tüm detaylara bu yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Teşhisi koyulan çoğu manik-depresif hastası yani bipolar bozukluk yaşayan kişiler ortak özellikler gösterebilir. Belli başlı belirtiler ile kendini belli eden bu psikolojik rahatsızlık kadın, erkek ve çocuk ayırt etmeden çoğu bireyde rastlanmaktadır. Belirtileri tespit edilen ve alanının uzmanları tarafından teşhisi koyulan bipolar hastalarında şu ana belirtiler mevcuttur:
- Uyku ihtiyacında sürekli olarak ciddi oranlarda azalma yaşanılması,
- Enerji seviyelerinde yükselmeler, kendini fazlasıyla enerjik hissetme durumları,
- Düşünceler arasındaki değişim hızının normalden daha yüksek olması,
- Dikkat seviyesinde azalmalar ve konsantrasyon sorunu yaşamak,
- Hızlı konuşma hali,
- Cinsel istekte yaşanan artışlar,
- Çok para harcama eğilimleri,
- Duygu durumunda aniden beliren değişimler ( çok neşeli iken birden aşırı sinirlenme ya da tam tersi)
- Tüm bu belirtiler doğrultusunda alkol ya da uyuşturucu kullanımına duyulan istek ve artışlar
Kuşkusuz bu belirtiler bipolar bozukluk rahatsızlığının ana belirtileri olmasına rağmen teşhis koyacak kişi alanının uzman psikologlarıdır. Keza kendi gözlem ve müdahalenizle böyle bir teşhis koymanız mümkün değildir. Eğer kendinizde veya yakınlarınızda bu belirtiler varsa gerekli teşhis için psikolog merkezlerine başvurmanız faydalı olacaktır.
Mani ve Hipomani Nedir?
Bipolar bozukluk teşhisi koyulan kişilerde yaşanan duygu durumları mani ve hipomani olarak karşımıza çıkar. Kişilerde görülen bu rahatsızlık bazen mani, hipomani ve depresyon olarak kendini belli eder. Buna bağlı olarak mani; duygu durumundaki “aşırılık” olarak tanımlanır. Çok neşeli ya da çok sinirli olmak gibi kendini gösteren bu aşırılık çok konuşma ve düşüncelerde değişiklik olarak ortaya çıkar.
Hipomani ise maniye göre daha ılımlı olmak denilebilir. Yine aynı belirtiler olmasına rağmen kişinin günlük hayatı bu durumdan etkilenmez. Mani de ise duygu durumu artık kişinin her adımına etki etmeye başlar. Aniden başlayan ve tedaviye ihtiyaç duyulan mani dönemlerinde kişiler belli ataklar geçirir. Ancak kişi rahatsız olduğunu kabul etmeme eğiliminde olduğu için çoğu zaman bu ataklar haftalarca sürer.
Bipolar Ataklık Dönemlerinde Kişilerde Görülen Belirtiler
Bipolar bozukluk rahatsızlığı yaşayan kişilerde tedavi öncelik olarak görülmelidir. Keza fark edildiği anda psikoloğa danışmak ve tedavi sürecini başlatmak gerekir. Bu arada bipolar bozukluğu bulunan kişilerde her belirti olacak diye bir kaide yoktur. Buna bağlı olarak atak geçirenlerde aşağıdaki belirtilerden en az 5 tanesini gözlemlemek gerekiyor.
- Enerji de azalma, kendini tükenmiş hissetme,
- Hayattan zevk alamamak,
- Umutsuz, karamsar ve çıkmazda hissetme,
- Kendini değersiz hissetme,
- Unutkanlık seviyelerinde yaşanan artışlar,
- Çok zayıflama ya da çok kilo alma yani iştah durumunda bozukluk yaşamak,
- Uykuya dalmakta zorluk çekmek ve aşırı uyuma hali,
- Ölüm ve intihar gibi düşüncelere sıcak bakmak,
Bipolar Bozukluğun Nedenleri
Ruh bilimi alanında yapılan çoğu araştırma bipolar bozukluk hastalığının genetik olarak da aktarılabildiğini gösteriyor. Aile bireyleri arasında bu rahatsızlığı taşıyan kişiler bunu gen aktarımıyla sonraki nesillere de aktarabilir.
Bu elbette bahsi geçen kişinin yüksek stres ve yoğun bir hayat karmaşası içerisinde bulunmasıyla da pekişiyor. Ancak tek nedeni olarak genetik aktarımı saymak yetersiz olacaktır. Yine yapılan araştırmalara bağlı olarak beyin gelişimi ve beyin hücreleri nedeniyle de bu rahatsızlıkla karşılaşma olasılığınız bulunuyor. Bu olasılıklar farklı risk etkenleriyle de birleşerek hastalığın gün yüzüne çıkmasına neden olur.
Bipolar Bozukluğu Tetikleyen Risk Faktörleri
Her ne kadar beyin gelişimi ve genetik unsurlara bağlansa da bu psikolojik rahatsızlığın uygun ortamı bulmasına neden olan bazı faktörlerde mevcuttur. Bu faktörleri sıralayacak olursak;
- Suç olaylarının sık ve normal karşılandığı bir bölgede yaşamak,
- Maddi açıdan ciddi sorunlar yaşamak ve hayat kalitesinde düşüş yaşanması,
- Bazı ilaçların yan etkileri,
- Uyku düzeni bozuklukları ve yeterli beslenememe,
- Sigara, alkol gibi bağımlılık yapan madde kullanımı,
- Yeterli seviyelerde bedensel aktivite yapılmaması,
- Kişinin üstesinden gelemeye stresli ortamlar, iş ortamı ya da aile ortamı,
- Başta adrenalin ve insülin olmak üzere kortizol ve stres hormonunda yaşanan değişiklikler,
- Hayat akışında yalnız bırakılma, sorunlarla tek başına mücadele etme sorunsalı.
Dönemim yaygın hastalıklarından zatüre olmamak için içeriğimize bakabilirsiniz.
Bipolar Bozukluk Nasıl Önlenebilir?
Mevcut seviyeye göre farklı tedavilerin uygulandığı bipolar hastalar, tedavilerine destek olabilirler. Bunun için belli başlı durumları değiştirmeleri gerekir. Aynı zamanda genetik aktarıma da dayanarak bu rahatsızlığa yakalanmamak adına şu adımları hayatınıza dâhil etmelisiniz:
- Öfke sorunu ile yüzleşebilmeli ve öfke kontrol yöntemleri öğrenilmelidir.
- Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı edinilmelidir. Kişinin yaşına ve vücut yapısına en uygun beslenme şekli tespit edilerek işe başlanabilir.
- Sigara ve alkol gibi zararlı içeceklerin tüketimi azaltılmalı, hatta ve hatta tamamen bırakılmalıdır.
- Stresli ortamlarda huzur sağlanmalı ve eğer sağlanamıyorsa, o ortamlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
- Sık sık nefes egzersizleri yapılmalıdır.
- Vücudun ihtiyaç duyduğu egzersizler öğrenilmeli ve program dahilinde bu egzersizler düzenli hale getirilmelidir.
Bipolar bozukluk hastalığında erken teşhis oldukça önemlidir.
