Tansiyon neden yükselir? kanın, kan damarı duvarlarına karşı iten kuvvetine kan basıncı denir. Kalp, herkesin bildiği üzere, kanı vücudumuzdaki organların işlevselliğini sürdürebilmesi adına kan damarlarına pompalar. Hipertansiyon, halk dilinde yüksek tansiyon, bazı durumlarda tehlikeli olabilmektedir çünkü kalbin vücuda kan pompalamak için daha efor sarf etmesine neden olur. Tedavi edilmeyen hipertansyion, sonunda kalbe ve kan damarlarına zarar verebilir. Uzun süreli hipertansiyon durumu, atardamarların sertleşmesine veya ateroskleroza, felç, böbrek hastalığı ve kalp yetmezliği gibi çeşitli hastalıklara kapı aralayabilir. Peki tansiyon neden yükselir, hipertansiyon durumu neden yaşanır?
Yüksek tansiyon yetişkinlerde daha yaygın bir şekilde görülmesine rağmen, çocuklar da -az olasılıkla- risk altındadır. Bazı çocuklarda görülen yüksek tansiyon, böbrekler veya kalp ile ilgili problemlerden kaynaklanır. Ancak günümüzde giderek artan hazır tüketim ve abur cubur gibi sağlıksız beslenme ve COVID nedeni ile egzersiz eksikliği gibi kötü yaşam tarzı alışkanlıkları yüksek tansiyonu tetikleyebilir.
Normal Kan Basıncı Nedir?
Herhangi bir doktor randevusuna gittiğinizde, doktorunuzun tedaviyi kan basıncı kontrolü ile başlatmasının bir nedeni vardır. Ülkemizdeki yetişkinlerin ciddi bir oranında yüksek tansiyona rastlanır. Fakat insanlarımızın yaklaşık %20’sinde hipertansiyon, büyük ölçüde semptomsuz geçtiği için insanlarımız hastalığa sahip olduklarının farkında değildir. Aslında çoğu insan, normal bir gün sonunda yüksek tansiyonu olduğunu öğrenir.
Kan basıncı, örnek olarak, 130/90 şeklinde yazılır ve “130 bölü 90” olarak okunur. En üstteki sayı sistolik adlandırılrken, alttaki sayı diyastolik olarak bilinir. Kan basıncı aralıkları:
- Normal: 120’den az 80 üzeri (120/80)
- Yüksek: 120-129/80’den az
- Yüksek tansiyon: 130-139/80-89
- Evre yüksek tansiyon: 140 ve üzeri/90 ve üzeri
- Hipertansiyon krizi: 180’den yüksek/120’den yüksek (böyle bir durumda hemen bir doktora görünün)
Yüksek Tansiyon Nedenleri
Yüksek tansiyonun kesin olarak neden kaynaklandığı hala gizemini korumaktadır. Fakat aşağıdaki listede bazı nedenlerini sizler için sıralamış bulunuyoruz:
- Stres
- Yaşa bağlı faktörler
- Genetik faktörler
- Çok fazla tuz tüketimi
- Kronik böbrek rahatsızlığı
- Fazla kilo veya obez
- Sigara kullanımı
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Çok fazla alkol alımı
- Adrenal ve tiroid hastalıkları
- Uyku apnesi
Ayrıca yüksek tansiyon iki farklı şekilde görülebilir.
Birincil (Temel) Hipertansiyon
Yüksek tansiyonun nedeni çoğu yetişkinde tam olarak tanımlanabilir değildir. Birincil (temel) hipertansiyon, yıllar içinde kademeli olarak gelişme gösterir.
İkincil Hipertansiyon
Bazı insanlarda, birincil hipertansiyonun aksine, yüksek tansiyonun neden kaynaklandığı bilinmektedir. İkincil hipertansiyonun aniden ortaya çıkma/ görülme olasılığı daha yüksektir ve birincil hipertansiyona nazaran daha yüksek tansiyona neden olur. Çeşitli koşullar ve ilaçlar yüzünden ikincil hipertansyion vakaları yaşanmaktadır.
- Obstrüktif uyku apnesi
- Tiroid sorunları
- Böbrek rahatsızlıkları
- Kokain ve amfetaminler gibi kan basınıcı yükselten yasa dışı uyuşturucu kullanımı
- Adrenal bez tümörleri
- Kan damarlarında doğuştan gelen bazı kusurlar
- Doğum kontrol hapları
- Soğuk algınlığı ilaçları
- Dekonjestanlar
- Reçetesiz satılan ağrı kesiciler
Yüksek Tansiyon Sonuçları
Yüksek tansiyon sonucunda atardamar duvarlarınıza aşırı baskı yapılması zaman içinde kan damarlarınıza ve organlarınıza hasar verebilir. Ne kadar uzun süre tansiyonunuz yüksek seviyelerde düzensiz seyrederse, vücudunuzdaki zarar o kadar büyük olabilir.
Dilerseniz Bipolar bozukluk nedir? sorusunu cevapladığımız içeriğimize bağlantıdan erişebilirsiniz.
Kontrolsüz seyreden yüksek tansiyon, çeşitli sonuçlara sebebiyet verebilir:
- Yüksek tansiyon, arterlerde sertleşme ve kalınlaşma olarak bilinen ateroskleroza neden olabilmektedir. Ateroskleroz, kalp krizi ve felç gibi ciddi hastalıklara sebebiyet verebilir.
- Damarlarınızda artan kan basıncı, kan damarlarınızı güçsüzleştirebilir ve sonucunda şişmesine neden olan anevrizmalara yol açabilir. Oluşan anevrizmalardan birinin yırtılması durumu hayati tehlike yaşayabileceğiniz sorunlara neden açabilir.
- Damarlarınızdaki yüksek basıncın gerekliliğini yerine getirmek için kalbinizin daha fazla çalışarak kan pompalaması gerekir. Bu yüksek efor, kalpteki duvarların kalınlaşmasına neden olabilir. Sonunda ise kalp yetmezliğine yol açabilir.
- Böbreklerinizin güçsüz düşmesine neden olabilir.
- Gözlerdeki kan damarlarını kalınlaştırabilir, tam tersine daraltabilir veya yırtabilir. Bunun sonucunda görme kaybı gibi ciddi rahatsızlıklar yaşanabilir. Tansiyon neden yükselir? sorusuna bu şekilde cevap vermiş olduk.
