Narsist ne demek?, hiç merak ettiniz mi? Gelin size açıklayalım. Narsist kelimesinin kökeni Antik Yunan mitolojisine göre, sudaki yansımasını görerek kendisine aşık olan Narkissos’tan gelmektedir. Narkissos, kendi görüntüsünden öyle büyülenmiştir ki yemeden içmeden kesilir ve bütün gün sadece kendisini seyreder. Narsisizm de bir kişinin etrafındaki kimselerden kendisini soyutlamasına ve başkalarının ihtiyaçlarına duyarsız kalmasına neden olabilecek bir durumdur. Her insan zaman zaman narsistik davranışlar sergileyebilir.
Fakat bu durum her insanın narsist olduğu anlamına gelmemektedir. Gerçek narsistler, başka insanları ve onların duygularını sıklıkla göz ardı ederler. Bununla da kalmayıp kendi davranışlarının diğer insanlar üzerindeki etkisini umursamazlar.
Narsisizmin bir kişilik özelliği olduğunu unutmamak önemlidir fakat bazı durumlarda narsisizm daha büyük bir kişilik bozukluğunun da bir parçası olabilmektedir. Bu durum bir spektrum olduğu için her narsistin Narsistik Kişilik Bozukluğu tanısı alması beklenemez. Narsist nedir? Spektrum iki uç noktaya sahiptir. Bu iki uçtan üst noktada yer alan insanlar Narsistik Kişilik Bozukluğu tanısı alabilirken, alt noktadaki insanlar sadece narsistik özellik gösteren kişilerdir.
Psikolojide Narsisizm
Narsistik özellikler bir kişinin günlük hayatındaki fonksiyonelliğini bozuyor ise bu durum patolojik narsisizme dönüşmektedir. Patolojik narsisizme psikolojide Narsistik Kişilik Bozukluğu adı verilmektedir. Narsistik kişilik bozukluğu, kişinin kendisini aşırı önemli görmesine, empatiden yoksun olmasına, çevresindekilerin kendisine aşırı hayranlık duymasını arzulamasına, aşırı özgüvene ve eleştiri kabul edememesine sebep olur.
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan kişilerin ikili ilişkileri, mali durumları, iş ve okul hayatı gibi birçok alanda sıkıntı yaşadığı görülmüştür. Bu insanların kurdukları ilişkiler onlar için tatmin edici olmayabilir. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, hak ettiklerine inandıkları özel ilgiyi göremedikleri zamanlarda genellikle mutsuz olurlar ya da hayal kırıklığına uğrarlar.
Narsisizm Türleri
Narsisizm çok yönlü olduğu için çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. İki farklı narsisizm türü bulunmaktadır. Bu iki türün ortak özellikleri bulunabilir ancak ikisi de farklı çocukluk deneyimlerinden kaynaklanabilir. Ayrıca bu iki tip insanların ilişkilerinde nasıl davranacaklarının da belirleyicisidir. Bu narsisizm türleri şunlardır:
- Büyüklenmeci Narsisizm: Açık ve dışa dönük narsisizm olarak da adlandırılır. Büyüklenmeci narsisizme sahip olan insanlar narsisizmin bütün özellerine sahiptirler. Dikkat çekme arzusu, talepkarlık, benmerkezcilik, küstahlık, kıskançlık ve sadece kendileri ile ilgilenmek gibi davranışlarda bulunurlar. Benliklerine dair aşırı üstün ve eşsiz oldukları şeklinde bir algıya sahiptirler. Bu narsisizm türü çocukluk çağında ebeveynleri tarafından diğer çocuklardan üstün görülmenin ya da üstünmüş gibi davranılmanın bir sonucu olabilmektedir.
- Kırılgan Narsisizm: Gizli ve içe dönük narsisizm olarak da adlandırılır. Kırılgan narsisizme sahip olan insanlar narsisizmin genel özelliklerini taşısa da eleştiri almaktan fazlasıyla çekinirler. Kendilerini sürekli stres altında hissederler. Reddedilme ve dışlanma kaygısıyla sosyal ilişki kurmaktan kaçınırlar. Bu narsisizm türü çocukluk çağında ebeveynde görülen ihmalkâr davranışların ve istismarın bir sonucu olabilmektedir.
Narsist İnsanların Kişilik Özellikleri Nedir?
Narsistik özellikler taşıyan insanlar çok ilgi çekici ve eğlenceli olmalarının yanı sıra yüksek özgüvene sahiptirler. Ancak narsist insanlarla ikili ilişki kurmak çok zor olabilmektedir. Ayrıca narsist kişiler narsist olduklarını kolay kolay kabul etmemektedirler. Bu bilgiler ışığında narsist insanların başlıca kişilik özelliklerini şunlardır:
- İstediklerini elde etmek için başkalarından faydalanırlar
- Her şeyin en iyisine sahip olmak isterler
- Kendi başarılarını ve yeteneklerini abartırlar
- Başkalarının duygularını ve ihtiyaçlarını anlamada yetersiz olurlar
- Çevresindeki insanlara karşı manipülatif davranışlar sergilerler
- İnsanlarla empati kurmakta zorlanırlar
- Üstün olduklarına inanırlar
- Her ortamda ve durumda ilgi odağı olmak isterler
- Sürekli övgü almayı ve çevresindeki herkesin onlara hayran olmasını isterler
- Eleştiri kabul etmekte zorlanırlar
Narsist insanlar yukarıdaki maddelerin hepsine, hatta daha fazlasına sahip olabilecekleri gibi listeden sadece birkaçına da sahip olabilirler. Bu özellikler kişiden kişiye göre değişmektedir.
Narsist Biriyle Nasıl Başa Çıkılır?
Narsist insanların pek çoğu kurdukları ilişkinin başında olumsuz kişilik özelliklerini karşılarındaki kişiye göstermezler. Bunun sebebi başta karşılarındaki insanın güvenini kazanmak istemeleridir. Güven kazanma adımından sonra narsist kişiler oldukları gibi davranmaya başlarlar. Çoğu zaman şiddetli narsistik davranışlar sergileyen birini hayatınızda tutmak sizin için çok zordur. Fakat bu kişi hayatınızdan çıkartamayacağınız biriyse onunla başa çıkabilmeyi öğrenmeniz gerekir. Narsist bir insanla başa çıkmanın başlıca ipuçları şunlardır:
- Doğrudan onunla yüzleşmekten kaçının
- Sergilediği zararlı davranışları kabul etmeyin
- Davranışlarını şekillendirecek başka seçenekleri olduğunu hatırlatın
- Sınırlarınızı belirleyin
- Profesyonel yardım alması hakkında onu ikna edin
Son günlerin popüler olayı ritüel nasıl yapılır? merak edenler için inceledik.
Uygulayacağınız bu adımlar sayesinde hayatınızdaki narsist insanla tamamen başa çıkamasanız da ilişkinizi biraz daha yoluna koyabilirsiniz.
