Evangelist tabiri özellikle siyasi liderlerin kullanımı sonrası merak edilmeye başlanmıştı. İlk olarak “Evangelist ne demek?” diye merak edenler kelimenin anlamını ve etimolojik kökenini araştırıyor. Sonrasında ise kelimenin tarihi ve kullanım alanları merak ediliyor. Biz de bu yazımızda Evangelist kelimesini açıklamaya çalıştık. Evanjelizm ile aynı kökten gelen bu kelimenin ne olduğuna bakalım.
Evangelist Kelime Anlamı
Evanjelizm veya Evangelist kelimelerinin kökeni “evanjel” kelimesine dayanır. Bu da “Matta, Markos, Luka ve Yuhanna’nın yazdığı ve Hristiyanlık dünyasının önde gelenlerinin kabul edip doğruladığı İncil’lerin her biri” anlamına gelir. Kelimenin etimolojik kökeni ise Yunanca “evangelion” kelimesine dayanır. “Evangelion” ise “iyi haber”, “müjde” ya da “genel olarak kabul edilen gerçek” anlamlarına gelmektedir.
Evangelist için ise Türkçe olarak birçok karşılık var. Bazıları “İncilci” derken bazıları “kutsal kitaba yönelen kişi” olarak tanımlıyor. Genel kanı ise “İncil’i yayan kimse” olduğu yönünde. Kısacası Evangelist direkt olarak İncil ile alakalı bir tanım. İncil kelimesi de Yunanca “engiliyun” yani “müjdeci” demek.
Kimlere Evangelist Denir?
Evangelist hareket temel olarak bazı esaslara dayanıyor. Bu esaslar:
- Kutsal kitap esas alınır, kitabın mutlak otoritesi ön planda olur.
- Bireysel dindarlık önemlidir.
- Yahudilerin kendiler vaadedilen topraklara dönmesine yardım edilmelidir.
- İncil’in verdiği mesajlar yayılmalı, inanan topluluk bir arada ve aktif olmalıdır.
Evangelistler en nihayetinde İncil’i baz alarak hareket eder. Ancak bununla beraber “Mezmurlar” olarak bilinen Eski Ahit (Tevrat ve Zebur) kitaplarına da yönelirler. İncil ise Yeni Ahit olarak adlandırılır ve ilham kaynağı Eski Ahit’tir.
Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından yazılan ve doğrulanmış her bir İncil’e evanjel denir. Yeni Ahit’in bu örnekleri hakkında vaaz veren kişiler ise Evanjelistlerdir. İnsanları bu dine davet ederler.
Evanjelizm Nasıl Bir Anlayış?
Evanjelizm hakkında bilinmesi gereken en önemli detay, bu anlayışın son derece katı, tutucu ve radikal bir anlayış olduğudur. Özellikle ABD’deki Hristiyan güruhun dine en koyu şekilde bağlı kanadıdır.
Hatta öyle ki, Evanjelizm’e göre Allah (onların deyimiyle Tanrı), diğer dine mensup kişileri önemsemez. Tanrı’nın Evanjelik Protestan Hristiyanlar için uhrevi, Yahudiler için ise dünyevi olmak üzere iki planı olduğuna inanırlar.
İnançlarına göre bu plan gereği Yahudiler, kendilerine vadedilmiş topraklara dönerek “Büyük İsrail”i kuracaklar ve dünyanın hakimi olacaklar. Evanjelikler ise bu planda Yahudilere destek olarak Tanrı’nın kendileri için yaptığı uhrevi planı, yani sonsuz ahret yaşamını garantileyecektir.
Ayrıca Hz. İsa’nın yeryüzüne zuhur edeceği dönemin Orta Doğu’nun en karışık ve kaos dolu dönemlerinden birinde olacağına inanırlar. İsa Mesih “armageddon” denilen Kıyamet Savaşı döneminde yeryüzüne gelecek (hatta üç defa geleceğine inanılır) ve karışıklığı sona erdirerek Tanrı Krallığı’nı kuracak.
Eski Ahit ve Yeni Ahit’e göre, İsa Mesih’in yeniden dünyaya inerek onlara öncü olabilmesi için gerekli tek bir şey vardır: Yahudilerin “Kenan Diyarı” denilen ve şimdiki Filistin’e ya da Ürdün Nehri’nin iki tarafında kalan bölgede toplanmasıdır. Bu bölge aynı zamanda Eski Yakın Doğu’da Sami dili konuşan medeniyetlerin varlıklarını sürdürdüğü tarihî bölge olarak bilinir.
Evanjelistler Kimi Destekliyor?
ABD’deki siyaset dünyası üzerinde Evanjeliklerin önemli bir gücü olduğu bilinir. Bu radikal topluluk, son seçimlerde Donald Trump’ı ve Cumhuriyetçi Parti’yi destekledi.
Hatta Trump’ın bir önceki seçimde başkan seçilmeden önce New York’taki bir dua ritüelinde Evanjelik haham Kirt Schneider ile bir araya geldiği ve hahamın Trump’ın yüzünü eliyle tutarak dua ettiği görülmüştü.
Evanjelizmin kapitalizmle yakın ilişkileri de her zaman ön plana çıkmıştır.
Evanjelizm Tarihi
Genel inanca göre Evangelistlerin tarihi 1800’lü yılların başına dayanıyor. Evanjelizm’in ilk tohumlarını üç kişi; Methodizm’in kurucusu John Wesley, yine Methodizm’in öncülerinden Anglikan din adamı İngiliz George Whitefield ve ABD’li filozof ve teolog Jonathan Edwards atmıştır.
1703 doğumlu Edwards ve Wesley ile 1715 doğumlu Whitefield, ABD’nin en büyük Protestan mezhebi olan Baptistleri ve Metodistleri bir araya getiren oluşuma öncülük etmiştir.
Protestanlık ile başlayan Evanjelizm, Lutherci Protestanlık ile iyice güç kazanmış, sonrasında ise Püritenizm ile olgunlaşarak şimdiki tanımına yakın şeklini almıştır. Evanjelizm’in şu anki haline gelişi ise Jimmy Carter, Ronald Reagan ve “Baba Bush” olarak da bilinen George Herbert Walker Bush’un başkanlıkları döneminde olmuştur.
Evanjelizmin küresel bir güç ve siyasi odak haline gelmesinde ise 11 Eylül saldırısından sonra “Oğul Bush” olarak George Walker Bush’un yönlendirmesi etkili oldu. Evangelist ne demek? sorusunu cevaplamış olduğumuz içeriğimiz bu şekildeydi.
