Günümüzde pandemi kavramı ile birlikte çeşitli virüs isimleri yaygın olarak duyulmaya başlanmıştır. Maymun çiçeği virüsü, coronavirüsten sonra dikkat çekmeye başlayan vaka sayıları ile ön plana çıkar. Peki, maymun çiçeği virüsü nedir?
Maymun çiçeği virüsü (Monkeypox), çift sarmallı bir DNA virüsüdür. Bu nedenle az mutasyon geçirir. Nitekim RNA Virüsü olan Covid-19 gibi sık mutasyona uğramadığından aşı çalışmalarına ağırlık vererek pandemiye dönüşüp tüm dünyayı etkileyen bir hastalık olmadan önlenebilir.
Monkeypox adı verilen hastalık ilk olarak 1958 senesinde bilimsel araştırma amaçlı tutulan maymunlar arasında gözlemlenerek tespit edilmiştir. İsmini buradan alan hastalık ilk olarak insanlarda 1970’te Nijerya ve Kongo Cumhuriyeti’nde saptandı. Genellikle Orta ve Batı Afrika’da görülen maymun çiçeği virüsünün, insanların seyahatleri ve yasa dışı tropikal hayvan ticareti ile çeşitli ülkelerde görüldüğü gözlemlenir. Çeşitli ülkelerde tespit edilen monkeypox, günümüzde Afrika Kıtası haricinde Avrupa, Amerika ve Asya kıtalarında da gözlemlenmiştir.
Maymun Çiçeği (Monkeypox) Virüsü Belirtileri
Maymun çiçeği virüsü hastalığının belirtilerinin başlangıcı olan ateşten sonra genellikle 1-3 gün içinde vücutta; el, ayak ve yüz, avuç içi gibi bölgelerde döküntüler görülmeye başlar. Düz ya da şişkin lezyonlar ile birlikte hastalık kendini gösterir. Lezyonlar, cinsel organ, ağız ve göz gibi hassas dokularda da görülebilir. Maymun çiçeği (monkeypox) virüsü belirtileri genellikle aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Ateş en belirgin belirtilerden biridir.
- Ateşi takiben baş ağrısı ile birlikte gelen kırgınlık hissi ile başlarda gribi andırabilir.
- Kas ağrısı ve sırt ağrısı gibi belirtileri de mevcuttur.
- Lenf bezlerinde şişkinliğe sebep olur. Bu durum, virütik bir hastalık olduğundan bağışıklık sisteminin virüs ile baş etme çabasını gösterir.
- Deride döküntü ve lezyonlar en belirgin maymun çiçeği virüsü belirtisidir. Türkiye’de Çiçek Hastalığı olarak bilinen lezyonlar ile benzer yapılar oluşur.
Lezyon sayısı değişiklik gösterebilir. Birkaç tane lezyon ile sınırlı kalabileceği gibi vücudun farklı yerlerinde binlercesi görülebilir. Semptomlar belirgin bir şekilde kendini göstermeye başladıktan 2-4 hafta sonra genellikle kendiliğinden geçer. Fakat erken tedavi ile virüsün etkileyeceği diğer sağlık sorunlarının önüne geçmek mümkündür.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Monkeypox yani maymun çiçeği virüsü ile enfekte olan bir kişi veya hayvan ile temas ya da vücut sıvılarına temasla bulaşır. Kemirgen, primat ve çeşitli tropikal hayvanlar ile virüsün yayılması mümkündür. Özellikle insanlar arasındaki bulaş hali; hastalık sebepli lezyonların içinde yer alan sıvılara temas ile en yaygın şekilde olur. Aynı zamanda tükürük, vücut sıvıları, damlacık ve ortak eşya kullanımı ile bulaşma ihtimali oldukça yüksektir. Kişisel bakım eşyalarının ortak kullanılması aynı evde yaşayan kişiler arasında virüsün yayılmasına neden olur. Tarak, banyo jileti, diş fırçası ve yatak örtüleri ile monkeypox bulaşı yaygınlaşır. Maymun çiçeği virüsü aynı zamanda hamile bireylerden plasenta yolu ile bebeğe de aktarılabilir.
Maymun Çiçeği Virüsüne Karşı Ne Gibi Önlemler Alınabilir?
Enfekte bireyler arasında yayılma, kişisel eşyaların kullanımı ve temas ile olur. Primat, kemirgen ve vahşi hayvanlar ile de bulaşabilen maymun çiçeği virüsüne karşı korunmak için çeşitli önlemler alınabilir.
- Virüsten korunmanın en etkili yöntemi enfekte olduğu düşünülen ya da tespit edilen bireyler ile fiziksel teması kesmektir.
- Virüs taşıyan bireylerin maske ve eldiven takarak yüzeylerle temas etmesi etkili bir koruma için tavsiye edilir.
- Virüsü taşıyan bireylerdeki döküntü ve lezyonlardaki sıvılarla temastan kaçınılmalıdır.
- Kişisel eşyaların kullanılmamak gerekir.
- Yemek tabakları, bardaklar, çatal ve kaşıkların ortak kullanımının bırakılması virüs taşıyıcı faktörlerden korunmayı sağlar.
- Kemirgenlerin temas ettiği yerlere dokunmamak ve yabani hayvanlara korunmasız dokunmamak virüsten korunmanın bir başka yoludur.
- Yüzeylerle en çok temas eden ellerinizi bol su ve sabun ile yıkayıp yanınızda alkol bazlı dezenfektan taşıyabilirsiniz.
Çeşitli önlemler ile virüsten korunarak ya da belirtiler sayesinde erken teşhis ile hastalığın kolay bir şekilde atlatılması mümkündür.
Maymun Çiçeği Virüsü Hastalığında Kimler Risk Grubundadır?
Monkeypox özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar, yaşlılar ve yeni doğan bebekler risk grubu olarak belirtilir. Kronik hastalığa sahip bireylerin erken teşhis ile hastalığın neden olabileceği sağlık problemlerini en aza indirmesi mümkündür. Hamileler de bebeklerine bu hastalığı bulaştırma ihtimaline sahip olduğu için riskli grupta yer alır.
Dilerseniz Norovirüs Nedir? sorusunu cevaplamış olduğumuz içeriğimizi de ziyaret edebilirsiniz.
Maymun Çiçeği (Monkeypox) Virüsü Ne Kadar Süre Bulaşıcıdır?
Maymun çiçeği virüsüsünde bulaşıkçılığın en yüksek riske sahip olduğu dönemler enfekte bireyin belirtilerinin ortaya çıktığı 2-4 haftadır. Lezyonlar oluştuktan sonra bulaşma riski oldukça artar. Özellikle lezyon içindeki sıvılar ile temas halinde bulaşır. Döküntüler de virüsün yayılmasına neden olabilecek kalıtsal materyal taşıyabilir.
