Açıklayıcı Betimleme Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Türkçede metinleri güçlendirmek adına çeşitli anlatım teknikleri kullanılır. Bu kapsamda tercih edilen yöntemlerden biri olan betimlemeyle ilgili yoğun olarak “açıklayıcı betimleme nedir?” sorusu sorulur.
Düşünceyi geliştirme yolları arasında bulunan betimleme; okuyucunun veya dinleyicinin zihninde canlandırdığı izlenimleri, tarafsız ve bilgi vermek amacıyla aktaran bir anlatım türüdür. Bu anlatım türünün özellikleri bilgi verirken nesnel bir bakış açısı oluşturmak ve duyu organlarına hitap etmektir. Böylelikle yazar, kendi bakış açısını ve kişisel görüşlerini yazıya yansıtmaz.
Betimleme Nedir?
Bir anlatım biçimi olarak betimleme; roman, hikâye, şiir, masal gibi edebiyat ürünlerinde kullanılır. Betimleme yaparken amaç; okuyucuda veya dinleyicide, anlatılan olaya karşı güçlü bir izlenim uyandırmaktır. Okuyucu veya dinleyici, detaylı şekilde aktarılan öğeler sayesinde olayı zihinde gerçekçi biçimde canlandırabilir.
Betimleme yaparken sıfatlar ve nitelendirmeler oldukça fazla kullanılır. Duyu organlarını harekete geçirerek anlatılan nesneyi, yeri ve kişiyi göz önünde canlandırmayı sağlayan bu sıfatlarla görsel bir şablon oluşturmak amaçlanır.
Betimleme çeşitleri; açıklayıcı, sanatsal (izlenimsel), fiziksel ve ruhsal betimleme olarak dörde ayrılır. Bu çeşitler, hazırlanacak metnin içeriğine ve hitap edeceği okuyucu kitlesinin özelliklerine göre değişebilir. Güçlü ve kaliteli bir anlatımın ortaya çıkması için tercih edilen betimleme çeşidi, metin içeriği ve okuyucu profiliyle uyuşmalıdır.
Martı Kitabı Özetine de ulaşım saylayabilirsiniz.
Açıklayıcı Betimlemenin Özellikleri
Açıklayıcı betimlemede yazar, kaleme aldığı metnin okuyucunun zihninde görsellik kazanmasını ister. Asıl hedefi; anlattığı kişi, olay, yer veya durum hakkında detaylı bilgi vermektir. Bir varlığı veya mekanı tasvir etmenin yanı sıra ruhsal durumları aktarmak için de kullanılan bu teknikte, kişisel görüşlere yer vermeden ve aşırı detaya girilmeden genel bir tavır sergilenir. Bu anlatım türünün başlıca özellikleri aşağıdaki gibidir:
- Bilgi vermek amaçlanır.
- Aktarılmak istenen bilgi nesnel bir tavırla ortaya konur.
- Yazar kendi duygularını ve gözlemlerini metne dahil etmez.
- Anlatılanların okuyucunun zihninde canlanmasına önem verilir.
- Sanatsal bir amaç güdülmez.
- Beş duyu organına hitap eder.
- Gözlem ön plandadır.
- Neden-sonuç kavramlarıyla ilişkilendirilmez.
- Öğretici türlerin yazımında kullanılır.
Açıklayıcı Betimleme Hangi Edebi Türlerde Kullanılır?
Bu anlatım türü bilgi verme amacı taşıdığından otobiyografi, biyografi, anı, gezi yazısı vb. öğretici türlerin yazımında kullanılır. Bu edebi türlerin ortak özelliği tasvir edilen durumun, olduğu gibi yazıya aktarılmasıdır. Betimleme, nesnel bir anlatım diliyle yapılır. Kişisel fikirler ve yönlendirmeler bulunmaz. Subjektif bir tavır yerine objektif bir tutum sergilenir.
